Η κλιματική αλλαγή και η υποβάθμιση του περιβάλλοντος αποτελούν απειλή για την ύπαρξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης και όχι μόνο. Για την αντιμετώπιση αυτών των προκλήσεων, η Ευρωπαϊκή πράσινη συμφωνία είναι η νέα αναπτυξιακή στρατηγική της Ευρώπης, η οποία θα μετασχηματίσει την Ένωση σε μια σύγχρονη, αποδοτική ως προς τη χρήση των πόρων και ανταγωνιστική οικονομία. Η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία έχει ως στόχο να καταστήσει την Ευρώπη κλιματικά ουδέτερη έως το 2050, να τονώσει την οικονομία μέσω της πράσινης τεχνολογίας, να δημιουργήσει βιώσιμη βιομηχανία και βιώσιμες μεταφορές και να μειώσει τη ρύπανση. Η μετατροπή των κλιματικών και περιβαλλοντικών προκλήσεων σε ευκαιρίες θα καταστήσει τη μετάβαση δίκαιη και χωρίς αποκλεισμούς για όλους.
Η παγκόσμια οικονομική κρίση, οι αυξανόμενες τιμές των προϊόντων, οι επιπτώσεις στο περιβάλλον από την ανεξέλικτη ανάπτυξη και η αναγνώριση ότι τα μοντέλα ανάπτυξης που βασίζονται στην αυξανόμενη κατανάλωση πόρων και εκπομπή ρύπων δεν είναι βιώσιμα, έφεραν στην επιφάνεια την ανάγκη για μια πιο περιβαλλοντικά προσανατολισμένη οικονομία, η οποία έχει καθιερωθεί ως «Πράσινη Οικονομία». Η διάδοση της ιδέας της πράσινης οικονομίας εν μέρει υποστηρίζεται από την οικονομική κρίση των τελευταίων χρόνων σε παγκόσμιο πλέον επίπεδο και την αποτυχία των αγορών και του παραδοσιακού οικονομικού μοντέλου να αντεπεξέλθουν, και εν μέρει στην αναγνώριση της σοβαρότητας των περιβαλλοντικών προβλημάτων που αντιμετωπίζει ο πλανήτης και η ανθρωπότητα ως αποτέλεσμα της ραγδαίας, ανεξέλεγκτης ανάπτυξης που μέχρι πρόσφατα είχε ως γνώμονα την οικονομική ανάπτυξη εις βάρος, συχνά της κοινωνίας, και πάντα του περιβαλλοντικού υπόβαθρου που στηρίζει τη οικονομία, την κοινωνία και την ίδια τη ζωή.
Η καθημερινότητα εξελίσσεται διαρκώς και κάθε μέρα απαιτείται μεγαλύτερη καταβολή ενέργειας και προσπάθειας, έτσι ώστε να μπορέσουμε να επιτύχουμε τους στόχους μας. Πολλές φορές, όμως, τα μέσα που χρησιμοποιούμε έχουν αρνητικές συνέπειες στο περιβάλλον, την ποιότητα ζωής και την υγεία μας.
Σε αυτό το σημείο, θα αναφερθώ σε ένα σχετικά νέο οικονομικό πρότυπο, την «Πράσινη Οικονομία», ή αλλιώς στα αγγλικά “Green Economy”, η οποία προσβλέπει στη μείωση των περιβαλλοντικών κινδύνων, αλλά και των οικονομικών ελλείψεων των πολιτών της κοινωνίας και, παράλληλα, στην οικονομική άνθηση, την αναβάθμιση της καθημερινότητας και την αειφόρο ή βιώσιμη ανάπτυξη της οικονομίας μίας χώρας.
Η ιδέα της Πράσινης Οικονομίας αποτελεί ένα νέο οικονομικό πρότυπο, βάσει του οποίου η οικονομική ανάπτυξη δεν βασίζεται απαραίτητα σε αυξανόμενους περιβαλλοντικούς κινδύνους, την εξάντληση των φυσικών πόρων και τις κοινωνικές ανισότητες. Τα Ηνωμένα Έθνη έχουν ορίσει την «Πράσινη Οικονομία» ως μια οικονομία η οποία οδηγεί σε βελτίωση της ανθρώπινης ευημερίας και της κοινωνικής δικαιοσύνης, ενώ μειώνει σημαντικά τους περιβαλλοντικούς κινδύνους και οικολογικές ελλείψεις. Η Πράσινη Οικονομία στοχεύει στη βελτίωση της ανθρώπινης ευμάρειας, στην προστασία του περιβάλλοντος και της κοινωνικής δικαιοσύνης και ουσιαστικά μπορεί να θεωρηθεί ως μια πράσινη, ανταγωνιστική οικονομία, με αποδοτική χρήση πόρων και χαμηλές εκπομπές άνθρακα η οποία θα θωρακίσει την ανάπτυξη και τις θέσεις εργασίας, θα δημιουργήσει σημαντικές οικονομικές ευκαιρίες, θα βελτιώσει την παραγωγικότητα, θα μειώσει το κόστος και θα τονώσει την ανταγωνιστικότητα.
Σε πρακτικούς όρους, μια πράσινη οικονομία οδηγεί σε αύξηση του εισοδήματος και της απασχόλησης ως αποτέλεσμα δημόσιων και ιδιωτικών επενδύσεων οι οποίες οδηγούν στη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα και της ρύπανσης, ενισχύουν την αποδοτικότητα της ενέργειας και των πόρων, και αποτρέπουν την απώλεια της βιοποικιλότητας.
Η Πράσινη Οικονομία αποτελεί έναν από τους κυρίους πυλώνες δράσης της Παγκόσμιας Διάσκεψης των Ηνωμένων Εθνών για την Αειφόρο Ανάπτυξη Ριο+20 και περιλαμβάνει την προώθηση της οικονομικής ανάπτυξης διασφαλίζοντας παράλληλα την προστασία του περιβάλλοντος και της κοινωνίας.
Για να ανταποκριθούμε στις σημερινές προκλήσεις απαιτείται ριζικός μετασχηματισμός της οικονομίας, κυρίως στους τομείς της ενέργειας, της βιομηχανίας, της γεωργίας, της αλιείας, και των μεταφορών, όπως και στις πρακτικές των παραγωγών και των καταναλωτών. Ο μετασχηματισμός αυτό πρέπει να βασίζεται σε ένα πλαίσιο πολιτικής που να δημιουργεί ισότιμους όρους ανταγωνισμού, να επιβραβεύει την καινοτομία, την αποδοτικότητα και την αλλαγή, και να δημιουργεί οικονομικές ευκαιρίες ειδικά μέσω του επανασχεδιασμού προϊόντων, της βιώσιμης διαχείρισης των πόρων, της κατάλληλης διαχείρισης και ευρύτερης επαναχρησιμοποίησης και υποκατάστασης υλικών και της εξοικονόμησης πόρων. Η αποδέσμευση της οικονομικής ανάπτυξης από τη χρήση πόρων και τον επηρεασμό του περιβάλλοντος χρειάζεται συνοχή και ενσωμάτωση στις πολιτικές που διαμορφώνουν την οικονομία και τον τρόπο ζωής.
Η ώθηση της Πράσινης Οικονομίας απαιτεί τη δημιουργία ευνοϊκών συνθηκών μέσω της υιοθέτησης σχετικών νομοθετικών κανονισμών, την ανάπτυξη πολιτικής στους επί μέρους τομείς, και τη δημιουργία κινήτρων για επιχειρήσεις, βιομηχανίες και το ευρύ κοινό, με βασικό στόχο τη μετάβαση από μια οικονομία βασιζόμενη αποκλειστικά στη χρήση και εξάντληση των πόρων και την καταστροφή του περιβάλλοντος, σε μια πράσινη, ανταγωνιστική οικονομία, με αποδοτική χρήση πόρων και χαμηλές εκπομπές άνθρακα.
Η πράσινη οικονομική ανάπτυξη ενισχύει και ενθαρρύνει νέες οικονομικές δραστηριότητες, συνεπώς, δημιουργούνται νέες ευκαιρίες οικονομικής, πράσινης απασχόλησης, με αποτέλεσμα τη μείωση της ανεργίας και την αύξηση του βιοτικού επιπέδου. Όλα αυτά οδηγούν σε μία καλύτερη παραγωγική βιωσιμότητα της Ελλάδας και συμβάλλουν στην αειφόρο ανάπτυξή της στις διεθνείς αγορές προϊόντων. Επομένως, η πράσινη οικονομία και επιχειρηματικότητα αποτελεί μία αξιοσημείωτη επένδυση για ένα καλύτερο μέλλον και ένα καλύτερο αύριο της χώρας και μία καλύτερη ποιότητα ζωής.
Αθανάσιος Κάππας
Civil & Traffic Eng.