Η βιώσιμη ανάπτυξη αναφέρεται στην οικονομική ανάπτυξη που σχεδιάζεται και υλοποιείται λαμβάνοντας υπόψη την προστασία του περιβάλλοντος και τη βιωσιμότητα. Γνώμονας της είναι η μέγιστη δυνατή απολαβή αγαθών από το περιβάλλον, χωρίς όμως να διακόπτεται η φυσική παραγωγή αυτών των προϊόντων σε ικανοποιητική ποσότητα και στο μέλλον. Η βιώσιμη ανάπτυξη προϋποθέτει ανάπτυξη των παραγωγικών δομών της οικονομίας παράλληλα με τις υποδομές για μία ευαίσθητη στάση απέναντι στο φυσικό περιβάλλον και στα οικολογικά προβλήματα . Συναφείς όροι, οι οποίοι συνήθως χρησιμοποιούνται με σχεδόν ταυτόσημη έννοια, είναι η πράσινη ανάπτυξη και η πράσινη οικονομία. Ωστόσο πρέπει να τονισθεί πως η πράσινη ανάπτυξη δίνει προτεραιότητα στην περιβαλλοντική βιωσιμότητα και όχι στην οικονομική ανάπτυξη.
Τα βασικά σημεία
Περιβαλλοντική Βιωσιμότητα Προκειμένου να επιτευχθεί η περιβαλλοντική βιωσιμότητα, το φυσικό περιβάλλον θα πρέπει να διατηρεί την πλήρη λειτουργικότητα και τη χρηστικότητα του για µμεγάλο χρονικό διάστημα
Η οικονομική βιωσιμότητα αποτελείται από πολλά πράγματα. Από την “έξυπνη ανάπτυξη” στις επιδοτήσεις ή και στις φορολογικές ελαφρύνσεις για την πράσινη ανάπτυξη. Είναι σημαντικό όμως να ενισχυθεί και να προωθηθεί µέσω εκπαιδευτικών προγραµµάτων, της έρευνας και µέσω της ενημέρωσης του κοινού. Επίσης, µμεγάλη έμφαση θα πρέπει να δοθεί και σε άλλους τομείς, όπως η µείωση των περιττών δαπανών
Η κοινωνική βιωσιμότητα, επικαλείται τις αποφάσεις και τα έργα που προάγουν τη γενική βελτίωση της κοινωνίας. Η έννοια αυτή περικλείει επίσης πολλά άλλα θέματα που άπτονται της κοινωνίας, όπως η περιβαλλοντική νομοθεσία, τα ανθρώπινα και εργασιακά δικαιώματα, η ισότητα στην υγεία, η ανάπτυξη των κοινοτήτων µέσω της κοινωνικής συµµετοχής, το κοινωνικό κεφάλαιο, η στήριξη της δικαιοσύνης και της κοινωνικής ευθύνης, η πολιτισμική επάρκεια, η κοινωνική ελαστικότητα και η ανθρώπινη προσαρμογή.
Τα χαρακτηριστικά μιας βιώσιμης πόλης
Οι αρχές τα χαρακτηριστικά της βιώσιμης ανάπτυξης αφορούν την αξιοποίηση και τη χρήση των διαθέσιμων πόρων με τέτοιο τρόπο έτσι ώστε να ενισχύεται η διατήρηση και η ανάπτυξη της οικονομίας, της κοινωνίας και του περιβάλλοντος και αποβλέπουν στην επίτευξη της βιωσιμότητας.
Δράσεις
1. Εξάλειψη της φτώχειας και όλων των μορφών της
Τo ποσοστό της φτώχειας έχει μειωθεί πάνω από το μισό από της αρχές της δεκαετίας του 90. Ωστόσο, ένας στους πέντε ανθρώπους στις αναπτυσσόμενες περιοχές συνεχίζει να ζει με λιγότερο από 1,50 ευρώ την ημέρα ενώ υπάρχουν εκατομμύρια άνθρωποι που κερδίζουν μόλις λίγο παραπάνω από αυτό το ποσό, με αρκετούς να κινδυνεύουν να ξανακυλήσουν στη φτώχεια. Η φτώχεια είναι κάτι περισσότερο από την έλλειψη εισοδήματος και πόρων για την εξασφάλιση βιώσιμων συνθηκών διαβίωσης. Η φτώχεια έχει μορφές όπως η πείνα, ο υποσιτισμός, η περιορισμένη πρόσβαση στην εκπαίδευση και σε άλλες βασικές υπηρεσίες, η κοινωνική διάκριση και ο αποκλεισμός. Η οικονομική ανάπτυξη πρέπει να συντελείται χωρίς αποκλεισμούς, να παρέχει βιώσιμες θέσεις εργασίας και να προάγει την ισότητα.
2) Εξάλειψη της πείνας, επίτευξη ασφάλειας των τροφίμων και βελτιωμένης διατροφής και προώθηση της βιώσιμης γεωργίας
Είναι ώρα να ξανασκεφτούμε το πώς καλλιεργούμε, μοιραζόμαστε και καταναλώνουμε την τροφή μας. Αν αξιοποιηθούν σωστά, η γεωργία, και η αλιεία, τότε θα μπορέσουν να παράσχουν θρεπτική τροφή για όλους και να δημιουργήσουν εισοδήματα. Η κλιματική αλλαγή ασκεί ακόμη μεγαλύτερη πίεση στους πόρους από τους οποίους εξαρτόμαστε, αυξάνοντας έτσι κινδύνους που συνδέονται με καταστροφές όπως οι ξηρασίες και οι πλημμύρες. Ο τομέας των τροφίμων και της γεωργίας προσφέρει λύσεις-κλειδιά για την ανάπτυξη ενώ διαδραματίζει κεντρικό ρόλο στην εξάλειψη της πείνας και της φτώχειας.
3) Εξασφάλιση υγείας και καλή ποιότητα ζωής για όλες τις ηλικίες
Η διασφάλιση υγιών συνθηκών διαβίωσης καθώς και η προαγωγή της ευημερίας για όλους και σε όλες τις ηλικίες είναι απαραίτητες για τη βιώσιμη ανάπτυξη. Έχουν γίνει σημαντικά βήματα για την αύξηση του προσδόκιμου ζωής ενώ έχουν μειωθεί σημαντικά ορισμένοι από τους παράγοντες που σχετίζονται με την παιδική και τη μητρική θνησιμότητα. Ωστόσο, χρειάζονται ακόμα περισσότερες προσπάθειες για την πλήρη εξάλειψη ενός μεγάλου φάσματος ασθενειών καθώς και για την αντιμετώπιση πολλών, διαφορετικών και επίμονων ζητημάτων υγείας που ανακύπτουν.
4) Εξασφάλιση δίκαιης και χωρίς αποκλεισμούς ποιοτικής εκπαίδευσης και προώθηση της δια βίου μάθησης
Η απόκτηση ποιοτικής εκπαίδευσης είναι η βάση για τη βελτίωση της ανθρώπινης ζωής και της βιώσιμης ανάπτυξης. Σημαντική πρόοδος έχει σημειωθεί όσον αφορά την πρόσβαση στην εκπαίδευση σε όλα τα επίπεδα και τη φοίτηση στα σχολεία των γυναικών και των κοριτσιών. Απαιτούνται τολμηρότερες προσπάθειες για την υλοποίηση του στόχου της καθολικής εκπαίδευσης.
5) Ισότητα των δυο φύλων και ενδυνάμωση της θέσης της γυναίκας
Ενώ ο κόσμος έχει σημειώσει πρόοδο όσον αφορά την ισότητα των φύλων και τη χειραφέτηση των γυναικών, οι γυναίκες και τα κορίτσια συνεχίζουν να υφίστανται τις διακρίσεις και τη βία σε κάθε γωνιά του κόσμου.
Παρέχοντας στις γυναίκες ισότιμη πρόσβαση στην εκπαίδευση, στην υγειονομική περίθαλψη, στην αξιοπρεπή εργασία καθώς και ισότιμη εκπροσώπηση στις διαδικασίες λήψης πολιτικών και οικονομικών αποφάσεων, ενισχύουμε τις βιώσιμες οικονομίες, παρέχοντας οφέλη στις κοινωνίες και στην ανθρωπότητα συνολικά.
7) Εξασφάλιση της πρόσβασης σε προσιτές, αξιόπιστες, βιώσιμες πηγές ενέργειας σε όλους
Η ενέργεια είναι κεντρικής σημασίας για κάθε σοβαρή πρόκληση και ευκαιρία με την οποία έρχεται αντιμέτωπος ο κόσμος μας. Η εργασία, η ασφάλεια, η κλιματική αλλαγή, η παραγωγή τροφίμων και η αύξηση του εισοδήματος προϋποθέτουν απαραιτήτως πρόσβαση σε ενέργεια.
Η βιώσιμη ενέργεια είναι ευκαιρία: μεταμορφώνει τις ζωές, την οικονομία και τον πλανήτη.
Η ανάληψη δράση δεν είναι αποκλειστική υπόθεση των κυβερνήσεων, αλλά υπόθεση όλων, κι αυτό περιλαμβάνει κι εσάς. Ξεκινάει από κάτι μικρό που μπορεί να έχει μεγάλες συνέπειες. Έτσι, όσο μεγαλύτερος είναι ο αριθμός εκείνων που είναι ενημερωμένοι για τους Στόχους για τη βιώσιμη ανάπτυξη, τόσο μεγαλύτερη θα είναι κι η επιτυχία τους. Ας ενημερωθούμε, λοιπόν, όλοι για τους Στόχους της βιώσιμης ανάπτυξης , για το τι είναι και ποιος είναι ο ρόλος τους.
Το κυρίαρχο ζήτημα παραμένει ως ζήτημα πολιτικής. Το ζήτημα αυτό είναι η ανάκτηση των ελεύθερων αγαθών και της ποιότητας τους. Αυτό είναι θεμελιώδες για την βιώσιμή ανάπτυξη. Αφετέρου κυρίαρχο είναι και το ζήτημα της περιβαλλοντικής αειφόρας των ελεύθερων και δημόσιων αγαθών μέσα από την διαχείριση τους µε νοοτροπίες και συμπεριφορές που να αποτελούν καλές πρακτικές. Πέρα από το πολιτικό ζήτημα στα ελεύθερα και στα δημόσια αγαθά υπάρχει και το επείγον της διαχείρισης τους. Το επείγον διαμορφώνεται μέσα από την οικολογική στενότητα των αγαθών, την φέρουσα ικανότητα και την αναλωσιµότητα των περιβαλλοντικών αγαθών και των πόρων τους. Μ’αυτές τις δυο διαστάσεις δηλαδή την πολιτική και την περιβαλλοντική – οικολογική το ζήτημα των ελεύθερων και των δημόσιων αγαθών αναπτύσσεται µε πληρότητα. Η δηµοκρατική πάντως διαχείριση είναι η καλύτερη όλων, στον τοµέα του περιβάλλοντος καθώς καλλιεργεί τη συµµετοχικότητα και την συνυπευθυνότητα και αποτελεί την πολιτική συνιστώσα της βιώσιµης ανάπτυξης.
Αθανάσιος Κάππας
Civil & Traffic Eng.